CZESŁAW MIŁOSZ, Wiersze

CZESŁAW MIŁOSZ

* * *

Piękna jesteś ojczyzno moja, Europo
Nie przyznaję się do żadnego z haseł, które dzielą ciebie na nienawidzące narody
Na pagórkach Neckaru i w dolinie Umbrii czuję się tak samo twojej sławy potomnym
I mam odwagę wierzyć w powołanie twoje.

Krwawa jesteś ojczyzno moja, Europo
Krzyk mordowanych i uciśnionych przelatuje z krańca twego w kraniec
I nie jest to pora, aby robić wyznania podobne.
Ale ktoś musi powiedzieć to, co trzeba aby było powiedziane.

Widzę już twoje ludy stające u znicza
I rzucające broń z przekleństwem dla imienia krzywdzicieli.
Oczy przecierają w zdumieniu, że tak długo żyły życiem niewolników.
Słyszę hymn nowej epoki śpiewany przez miliony ust
I rozbrzmiewają dzwony w Notre Dame, Chartres i Krakowie,
Gdyż wiele lat było klęski, ale wiele będzie pokoju.

Nie wiem czy wtedy będę żył i nie jest ważne to życie.
Jeżeli dadzą mi karabin i każą abym walczył
Spełnię wszystko, co należy do mężczyzny,
Nikt jednak nie zdoła sięgnąć w głąb serca, gdzie ukrywać będę przeczenie.

A teraz widzę was, z nieczystemi od nienawiści oczami,
Język wasz – język żmii, dokoła waszych sztandarów unosi się kłamstwo
jak mgła nocna dokoła księżyca.
Szeregi wasze nieprzeliczone i wspólnie dźwigacie znamię Bestii
Choć każdy z was pragnie szczęścia, tak, jak i ja pragnę.

I widzę was, artyści, którzyście zapomnieli
Że prawda człowieka jest prosta i trzeba wyrażać ją prosto.
Zamiast dzielić się z braćmi siłą, dzieliliście się słabością,
Dlatego imię wasze wymazane będzie z pamięci pokoleń.

Odwagi potrzeba, męstwa potrzeba, aby oglądać to co jest
I nie wybuchać skargą i nie ubolewać,
Ale dzień po dniu nazywać pięknem to co jest,
Bo nie po to, aby los był łatwy władamy na ziemi.

Odwagi potrzeba, męstwa potrzeba, aby co dzień odgarniać ten gruz,
Burzących siebie własną nikczemnością wiar i kościołów
I nigdy nie ustawać w pochodzie nadziei,
Bo tylko czyn jest godny i pieśni i chwały.

CZESŁAW MIŁOSZ
podał do druku Paweł Bem

CZESŁAW MIŁOSZ ur. 1911 na Litwie, zm. 2004 w Krakowie. Poeta, prozaik, tłumacz. Debiutował w 1930 wierszami opublikowanymi w piśmie „Alma Mater Vilnensis”. W 1933 wydał Poemat o czasie zastygłym, w 1936 zbiór wierszy Trzy zimy. Od jesieni 1935 pracował w Polskim Radiu w Wilnie. Usunięty z posady na skutek nacisku lokalnych władz, od 1937 w Warszawie, zatrudniony w Biurze Planowania Programów Centrali Polskiego Radia. Publikował w „Pionie”, „Ateneum”, „Skamandrze”, „Marchołcie”. Po wybuchu wojny z pracownikami Radia ewakuowany do Rumunii, skąd wiosną 1940 przedostał się do Wilna. Podjął tam współpracę z „Gazetą Codzienną” oraz „Kurierem Wileńskim”. W sierpniu 1940 nielegalnie dotarł do Warszawy. Od 1941 pracował jako woźny w Bibliotece Uniwersyteckiej. Aktywny w konspiracyjnym życiu literackim, wstąpił do socjalistycznej organizacji Wolność, współpracował z podziemną Radą Teatralną. W 1940 wydał konspiracyjnie tomik Wiersze (pod pseudonimem Jan Syruć), opracował antologię wierszy Pieśń niepodległa (wyd. 1942, pod pseudonimem ks. J. Robak), tłumaczył Drogami klęski J. Maritaina (wyd. 1942). Pisane w tym okresie eseje oraz korespondencję z J. Andrzejewskim wydał w 1996 pt. Legendy nowoczesności.Po wybuchu powstania warszawskiego opuścił stolicę; od listopada 1944 do stycznia 1945 przebywał w Goszycach, następnie przeniósł się do Krakowa. Laureat literackiej Nagrody Nobla, 1980. Stały współpracownik „ZL” od 1983 r. Opublikował Wiersze pół-perskie (Znak), Traktat poetycki z moim komentarzem (WL). Ukazało się 8 tomów jego Pism Zebranych (Znak, WL). Poświęciliśmy mu „ZL” 75 wraz z dodatkiem oraz 3 numery specjalne „ZL” poza serią: Historie ludzkie, I książki mają swój los, Jasności promieniste i inne wiersze. W ostatnim „ZL” 144 ogłosiliśmy jego dotąd nie publikowane wiersze odczytane z rękopisów przez Michała Szymańskiego.

PAWEŁ BEM ur. 1985. Pracuje w IBL PAN. Laureat Nagrody Archiwum Emigracji za pracę o Konstantym A. Jeleńskim. Ostatnio ogłosił tom Dynamika wariantu. Miłosz tekstologicznie (IBL PAN) oraz opracował korespondencję Czesława Miłosza z Ireną i Tadeuszem Byrskimi (IBL PAN).

Wiersz bez tytułu, nie był do tej pory drukowany. Maszynopis znajduje się w Archiwum Czesława Miłosza w Beinecke Rare Book and Manuscript Library. Przechowywany jest w teczce z niepublikowanymi utworami datowanymi na lata 1933–38, powstał najpewniej w drugiej połowie lat 30. W transkrypcji zachowano interpunkcję obecną w maszynopisie (P. B.).

Zobacz także

ZL 137